De kogel is door de kerk: Donald Trump wordt de nieuwe president van de Verenigde Staten van Amerika. De geopolitieke gevolgen van deze verkiezingen kunnen de wereldeconomie grondig door elkaar schudden.
Ook ons land, met zijn open economie die voor 80% afhankelijk is van export, zal rechtstreeks de impact voelen van de keuze die de Amerikanen hebben gemaakt. Wat zijn de mogelijke gevolgen van deze verkiezing voor de wereldeconomie en voor onze Belgische bedrijven?
Handelsrelaties
Zowel Hillary Clinton als Donald Trump hadden zich uitgesproken voor heel wat protectionistische maatregelen om de Amerikaanse economie te versterken. Op korte termijn kan dit voor interne, politieke redenen misschien wel aantrekkelijk lijken, maar de economische gevolgen van dergelijke beslissing zouden gewoon desastreus zijn. Erger nog, we zouden opnieuw niet geleerd hebben uit de fouten van het verleden.
Zo werd er in het begin van de jaren ’30, in de nasleep van een zware economische en financiële crisis en het uiteenspatten van een aandelen- en vastgoedbubbel, het idee uitgewerkt om de binnenlandse industriële sectoren en de landbouwsector af te schermen van buitenlandse concurrentie door de invoerheffingen fors op te trekken. De zogenaamde Smoot-Hawley Tariff Act vond een meerderheid in het Congres en president Hoover verzette zich er niet tegen. Het resultaat was desastreus voor de wereldeconomie: de globale wereldhandel nam tussen 1929 en 1934 met maar liefst 66% af.
Ook voor ons land en onze bedrijven zou een protectionistische politiek erg nefast zijn: 1 op de 6 Belgische banen is het gevolg van export.
Dollar versus euro
De psychologie van het menselijke wezen heeft een rechtstreeks effect op de werking van de beurs: beleggers verkiezen immers zekerheid en voorspelbaarheid. Een keuze voor Donald Trump zou de dollar kunnen doen verzwakken ten opzichte van de euro. Wat er ook van zij, een eventuele verzwakking van de dollar zou enige economische onzekerheid tot gevolg hebben, met een ongunstiger beursklimaat en een afname van buitenlandse investeerders. Voor de Belgische industrie zou dit bovendien nog vervelender zijn dan de recente daling van het pond na de Brexit. Veel van onze concurrenten, ook buiten de VS, handelen immers in dollar. Een zwakkere dollar betekent dan dat die producenten concurrentiëler worden.
Olieprijzen
Economische onzekerheid of grote beursschommelingen hebben meestal een afgeleid effect op de oliemarkten, maar geopolitieke spanningen des te meer. Zo kan enige geopolitieke onzekerheid in het Midden-Oosten, waar men de Amerikaanse verkiezingen met argusogen gevolgd heeft, leiden tot een stijging van de olieprijzen. Dit zou dan weer via het Belgische systeem van automatische indexering een directe impact hebben op de concurrentiekracht van onze ondernemingen.
TTIP
Een ambitieus en evenwichtig handelsakkoord tussen de Europese Unie en de VS moet leiden tot goedkopere (door verminderen/afschaffen van tarifaire belemmeringen) en efficiëntere handel (door wegwerken van niet-tarifaire belemmeringen en regelgevende samenwerking) en nieuwe opportuniteiten (zoals Europese toegang tot openbare aanbestedingen voor baggeraars of producenten van hoogtechnologisch textiel voor brandweermannen). Dergelijke vrijhandelsakkoorden betekenen een meerwaarde voor onze Belgische economie. De vraag is evenwel hoe Trump zich de komende maanden en jaren zal opstellen in dit voor ons zeer belangrijke dossier. Daarnaast is ook de houding van Europa onduidelijk na de CETA-saga van de voorbije weken.
Andere kant van de medaille
Als president reageer je niet alleen. Je erft namelijk de economische toestand van je voorganger, je moet rekening houden met de houding van het Congres en het Supreme Court en je moet je regering samenstellen. Enkele elementen.
Ook de Amerikaanse markt leeft van de export en dus van de afzet van hun producten buiten de VS. Europa bestaat uit 500 miljoen consumenten, en de VS uit 350 miljoen. Met een protectionistisch beleid zouden de VS gewoonweg in eigen voet schieten. Daarnaast zal Trump zich ook moeten laten omringen met nieuwe ministers van Buitenlandse Zaken, Financiën en Handel. Ook hun opstelling zal de politieke en economische verhoudingen tussen de VS en Europa kleuren.
‘The proof of the pudding is in the eating’, zegt het spreekwoord. Wat er ook van zij, de wereld zal er de komende maanden anders uitzien. Handel drijven is van alle tijden en is en blijft de motor van meer welvaart. Maar het zal anders zijn: we moeten ons daarop voorbereiden.
Bron: VBO
