Het duurt nog jaren vooraleer Vlaanderen zal herstellen van de zware schok die de coronacrisis heeft veroorzaakt. De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen raamt het tekort op de Vlaamse begroting voor dit jaar op bijna 7 miljard euro. Tegen 2024 loopt de bijkomende en blijvende schade aan de Vlaamse overheidsfinanciën op tot jaarlijks 1 à 2 miljard euro, afhankelijk van het verloop van de relance. Daarom vragen de sociale partners de Vlaamse Regering de ontvangsten en uitgaven grondig te evalueren. Meer overheidsinvesteringen in infrastructuur zijn cruciaal en zouden snel opgestart en uitgevoerd moeten worden om de Vlaamse economie te versterken.
Danny Van Assche, voorzitter SERV: “Meer overheidsinvesteringen zijn meer dan ooit cruciaal. Ze hebben een positief effect op de economische activiteit en productiviteit en daarmee op de tewerkstelling en de overheidsfinanciën. Daarom moet de overheid zo snel mogelijk infrastructuurwerken zoals het fietsroutenetwerk, waterwegen, missing links in het wegennet, infrastructuur voor openbaar vervoer, digitale netwerken, nutsvoorzieningen … in gang zetten.”
Ongeziene impact op economie en overheidsfinanciën
Er is veel onzekerheid over hoe snel de economie zich van de ongeziene coronaschok zal herstellen. Om de schade te ramen, vertrekt de SERV van vier macro-economische scenario’s (zie grafieken SERV-raming ESR-saldo en evolutie Vlaamse schuld, vier macro-economische simulaties), gebaseerd op recente prognoses van de Nationale Bank en het Planbureau. De SERV-ramingen houden bijkomend rekening met de toekomstige uitgaven voor de bestrijding van de coronacrisis. Daaruit blijkt dat de coronacrisis bij ongewijzigd beleid tegen het einde van de legislatuur (2024) jaarlijks een bijkomend tekort van minstens 1 miljard euro zal veroorzaken. Bij een trager herstel kan de schade zelfs oplopen tot 2 miljard euro. Vooral de snelheid en de volledigheid van het herstel bepalen de evolutie van het begrotingstekort en niet zozeer de grootte van de schok bij het begin van de coronacrisis.
Uitgaven en ontvangsten van de overheid onder de loep
Voor de Vlaamse sociale partners blijft de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op langere termijn een belangrijke bekommernis. Daarom is een grondige evaluatie van de ontvangsten en uitgaven van de Vlaamse begroting nodig. De impact van de coronacrisis is zo groot dat het hele begrotingskader onder de loep moet worden genomen. Plotse, niet onderbouwde en weinig zinvolle uitgaven moeten vermeden worden. De Vlaamse sociale partners pleiten ervoor dat langs ontvangstenzijde ook het Vlaamse fiscale beleid mee wordt geëvalueerd.
Overheidsinvesteringen blijven cruciaal
De SERV dringt al meerdere jaren aan op meer overheidsinvesteringen. In deze coronatijden zijn ze meer dan ooit nodig. De prioriteit moet gaan naar strategische investeringen die het heropstarten van de economie en de hele samenleving maximaal ondersteunen. Naast de investeringen moeten ook de niet-investeringsuitgaven blijven groeien, maar aan een lager groeiritme dan de investeringen. Zo blijven ook bij de niet-investeringsuitgaven significante initiatieven voor nieuw beleid (met prioriteit voor relancebeleid) mogelijk (zie de recente relanceadviezen en -rapporten op serv.be
Kapitaalinvesteringen in infrastructuurwerken zoals het fietsroutenetwerk, waterwegen, missing links in het wegennet, infrastructuur voor het openbaar vervoer, digitale netwerken, nutsvoorzieningen … kunnen de Vlaamse economie het meest versterken. De Vlaamse overheid moet deze investeringen zo snel mogelijk effectief opstarten en uitvoeren. Investeringen in de zorginfrastructuur en in doelstellingen voor een duurzame transitie zoals digitalisering, klimaatverandering en energievoorzieningen hebben ook een hoge prioriteit.
Om deze investeringen de komende jaren op een efficiënte manier versneld uit te voeren, zijn prioritering en budgettaire planning noodzakelijk. Dit vertaalt zich in een investeringsagenda op langere termijn waarbij zekerheid van uitvoering voorop staat en bijsturing mogelijk is.
Schuld niet laten ontsporen
In de huidige corona-omstandigheden is het onvermijdelijk dat Vlaanderen een aanzienlijke bijkomende schuld opbouwt. De Vlaamse sociale partners vinden de beheersbaarheid van de schuld echter een belangrijke bekommernis. Daarom mag de schuldevolutie op langere termijn niet ontsporen. De SERV vraagt om na deze crisis de schuldgraad te laten zakken door een structureel begrotingsevenwicht na te streven, met uitzondering van strategische investeringen met een duidelijk aantoonbare impact op het potentiële bbp. Dat is essentieel om steeds voorbereid te blijven op een volgende negatieve schok. Dit vergt een geloofwaardig budgettair gezondmakingstraject van de Vlaamse overheidsfinanciën op de middellange termijn.
Bron: SERV
