In 2025 wordt de Instant Payments Regulation (IPR) ingevoerd in de hele Europese Unie. Doel is om alle betalingen uit te voeren binnen de tien seconden. Tegelijk moet de veiligheid van de transacties verbeteren en krijgen andere partijen dan banken toegang tot de nationale betaalsystemen.
Instantbetalingen zijn al een bekend fenomeen in België. Verschillende banken boden het al een tijdje aan als een keuze. Soms vroegen ze een meerprijs. Straks moeten betalingen altijd uitgevoerd worden binnen de tien seconden en zonder meerprijs. “Met de invoering van deze regels moet de Europese Unie zijn achterstand goedmaken ten opzichte van een aantal landen in Azië, maar ook het Verenigd Koninkrijk waar instantbetalingen al lang doodgewoon zijn”, zegt Dave Remue, head of fintech & payments van KPMG Advisory.
De invoering van die verplichte instant betalingen in Europa zal in fases verlopen. Op 9 januari 2025 moeten alle Europese banken in staat zijn om inkomende betalingen meteen te verwerken. “Meteen” wil zeggen binnen de tien seconden. Tegen 9 oktober moeten ook de uitgaande betalingen zo snel verlopen.
Dave Remue wijst erop dat het tot voor kort nog vaak 48 uur of langer duurde voordat het geld op de rekening stond. Banken moeten daarom grote aanpassingen aan hun systemen doorvoeren. “Daarbij moeten ze meteen ook zorgen voor een verbetering van het riskmanagement en bijkomende maatregelen nemen tegen mogelijke fraude, witwaspraktijken, en dergelijke. De belangrijkste nieuwigheid op dat vlak is de zogenaamde verification of payee. De bank moet controleren of de naam en het rekeningnummer van de begunstigde overeenkomen. Tot voor kort was het nog mogelijk om overschrijvingen naar Mickey Mouse uit te voeren. Dat is straks verleden tijd. Als daar discrepanties optreden, moet de bank de transactie tegenhouden. De betaler krijgt dan een melding over de aard van de afwijking en kan eventuele fouten herstellen,” zegt Dave Remue.
Toegang tot het betalingssysteem
Hij geeft ook nog aan dat als een onderdeel van die nieuwe regelgeving ook grote veranderingen voorzien zijn voor partijen die toegang krijgen tot de nationale betalingssystemen. “Nu zijn het in de eerste plaats de banken die daar toegang tot hebben. In België is het de Nationale Bank van België die die de toegang beheert. Vanaf 9 april 2025 kunnen ook andere partijen – de non-bank payments service providers (NBPSP) – toegang krijgen tot de betalingssystemen. Zo kunnen die werken zonder de bank als middenman en dus flexibeler en goedkoper hun diensten aanbieden,” aldus Dave Remue.
Wise heeft daar al ervaring mee. Deze Engelse fintech gespecialiseerd in grensoverschrijdende betaling had als eerste NBPSP toegang tot het betalingssysteem in het Verenigd Koninkrijk. Magali Van Bulck, head of policy van Wise: “Wise heeft van bij het begin nauw samengewerkt met de toezichthouders: Bank of England, de Financial Conduct Authority en de Treasury. Eens in 2018 onze toegang tot het betalingssysteem was gerealiseerd, konden we veel efficiënter en goedkoper werken. We hebben daardoor meteen onze tarieven voor onze klanten kunnen verlagen met 20 procent. De dienstverlening is ook fel verbeterd met alleen nog instantbetalingen. Ook in Hongarije hebben we een tariefdaling van 15 procent doorgevoerd toen we daar toegang tot het betalingssysteem kregen in 2020.”
Wise kan internationale betalingen versnellen als de beide betrokken banken instantbetalingen verwerken. “Anders is er toch een vertraging van minstens één bank en dan duurt het weer een dag voor het geld aankomt,” zegt Magali Van Bulck.
Zij wijst erop dat de lidstaten van de EU tegen 9 april hun wetgeving moeten aanpassen om dit toe te laten, maar dat verschillende landen al melden dat ze vertraging oplopen. Ook België zou achterstand hebben omdat de regeringsvorming zo lang duurt. “Als gevolg daarvan overweegt de Europese Commissie het hele systeem uit te stellen. Dat is voor ons onaanvaardbaar, vooral omdat klanten daar de dupe van worden.”
Voor Wise is het belangrijk om toegang te krijgen tot het betalingssysteem van de Eurolanden. Dat gebeurt door een settlement account bij de nationale bank en toegang tot de belangrijkste systemen Target en Tips. “In principe is een toegang tot het systeem in één euroland genoeg. Ons Europese hoofdkwartier is gevestigd in Brussel en we mikken daarom in de eerste plaats op toegang tot het Belgische betaalsysteem,” zegt Magali Van Bulck.
Effecten op bedrijven
Bij navraag bij financieel verantwoordelijken blijkt dat men niet wakker ligt over de snelheid van betalingen. Het gevoel bij hen overheerst dat betalingen ook nu al heel snel binnenkomen. Kredietmanagers zijn er niet mee bezig. Een betaling die een dag sneller binnenkomt, zal hun belangrijkste KPI – de day of sales outstanding (DSO) – amper verbeteren.
De verwachtingen liggen wat hoger als het gaat over fraude. Nu worden bedrijven af en toe geconfronteerd met betalingsverlegging wanneer scammers de factuur onderscheppen en het rekeningnummer vervangen. Dat zal veel moeilijker worden met een doeltreffende payee verification. En dat biedt meer gerustheid voor bedrijven, zowel omtrent de facturen die ze zelf betalen als voor de bedragen die ze moeten ontvangen.
Dave Remue: “De nieuwe regelgeving zal volgens mij een groter effect hebben op het werk van de treasurer. Nu zijn transacties, zeker de internationale, gemiddeld een paar dagen onderweg. Dat brengt met zich mee dat er zich grote sommen in transitie bevinden tussen de bankrekening van de betaler en die van de ontvanger. Een treasurer moet daarom een buffer voorzien. Als de betalingen sneller gaan, mag die buffer kleiner worden. De Europese Commissie gaat ervan uit dat in de EU gemiddeld 180 miljard euro ‘in transit’ is. Als al dat geld vrijkomt, kan dat een groot effect hebben op de economie.”
Bron: FDMagazine
